Zwykło się mówić „małe dziecko-mały kłopot, duże dziecko-duży kłopot” i pewnie jest w tym nieco racji. Natomiast nie można zapominać, iż wiele zależy także od podejścia i zachowania rodziców. Ciągłe pouczania, narzucanie swoich racji, nakazy i zakazy nie sprawią, że dorastające dziecko dostrzeże w nas powiernika i towarzysza rozmów. I choć rozmowy takie często bywają prawdziwym wyzwaniem, to są niezbędnym elementem, zarówno dla jednej, jak i drugiej strony. Warto więc poznać kilka zasad, które ułatwią nam komunikację z dorastającym dzieckiem. Pamiętajmy bowiem, że musi to być dwustronna komunikacja a nie wyłącznie jednostronne narzucanie swoich racji.
Okres dorastania to niełatwy czas w życiu młodego człowieka. Wszystko przebiega niezwykle intensywnie, zachodzi wiele zmian zarówno w organizmie, jak i życiu nastolatka, który powoli zaczyna budować własną niezależność i tworzyć swój światopogląd. Jest to więc moment dużego obciążenia fizycznego a tym bardziej psychicznego i nic dziwnego, że niekiedy możemy mieć wrażenie jakbyśmy rozmawiali z kimś zupełnie nam obcym, a nie z własnym dzieckiem. Być może ten kontakt i rozmowa są jeszcze trudniejsze zwłaszcza teraz, gdy dorastanie styka się z czasem pandemii, ale jednocześnie są one tak bardzo potrzebne, gdyż nastoletnie dzieci- choć może wydawać się inaczej- potrzebują naszej uwagi, zrozumienia, wsparcia.
Słuchaj, nie tylko mów
Wspominaliśmy o tym już na wstępie, ale jest to tak ważna zasada, iż warto ją podkreślić. Rozmowa polega na zaangażowaniu obu stron, a nie wyłącznie jednej z nich. Musimy uświadomić sobie, iż stoi przed nami naprawdę w pełni już świadomy swoich i Twoich słów nastolatek a nie małe dziecko, które nie do końca jeszcze wszystko rozumie i trzeba mu powtarzać wszystko po kilka razy. Należy więc uważnie wysłuchać tego, co ma nam do powiedzenia i dokładnie przeanalizować słowa. Jeśli tak zrobimy, z pewnością dostrzeżemy ogromny potencjał swojego dziecka oraz to, że jest ono w stanie doskonale przekazać nam swoje potrzeby, oczekiwania czy opisać problemy. A skoro to robi, to oczekuje naszej pomocy a nie tylko pouczeń czy nieuzasadnionych niczym racji. Nie bez powodu uważa się, iż milczenie jest złotem.
Pozwól dziecku myśleć inaczej
Pozwólmy dziecku mieć własne zdanie na dany temat, nie narzucajmy mu swoich racji, lecz starajmy się spokojnie wytłumaczyć dlaczego uważamy tak, a nie inaczej. Tylko w taki sposób możemy liczyć na to, że nastolatek sam faktycznie przekona się do naszego zdania, będzie doceniał nasze opinie. Jeśli zaś nie, pamiętać musimy że czasy się zmieniają, to, co jeszcze nie tak dawno wyglądało w dany sposób, dziś może przedstawiać się zupełnie inaczej. Dziecko ma prawo myśleć inaczej niż my i dopóki w związku z tym nie dzieje mu się żadna krzywda, nie powinniśmy na siłę ingerować, bo to tylko i wyłącznie ochłodzi relacje z własnym dzieckiem. I choć dziecko zawsze będzie dla nas dzieckiem i misiem, to nie możemy całe życie traktować je jak nie do końca wszystko rozumiejącego 3-latka.
Działaj niestandardowo
A więc pytaj i rozmawiaj o tym, co jest ważne z punktu widzenia nastolatka. Większość tego typu rozmów zaczyna i kończy się na etapie szkoły- jak było w szkole, jakie oceny dostałeś, czy pisaliście sprawdzian? Nic więc dziwnego, że odpowiedzi będą krótkie i raczej mało wnoszące. Jeśli natomiast zapytamy o inne aspekty ze sfery życia szkolnego i pozaszkolnego, jak na przykład o relacje z przyjaciółmi, pierwsze miłości czy prawdziwą pasję, wówczas sprawimy, iż dziecko bardziej się otworzy , zaufa nam i chętnie będzie wchodziło z nami w konwersacje.
Wspólne spędzanie czasu
Szukaj najlepszych okazji, by móc porozmawiać z dzieckiem. Jeśli ograniczysz się do samych wizyt w pokoju dziecka i krótkich rozmów, z pewnością nie sprawi to, iż załapiesz z dzieckiem taki kontakt, o jakim marzysz. Spędzajcie więc aktywnie jak najwięcej czasu a wówczas rozmowa nie będzie sztuczna, wywoływana na siłę, lecz stanie się autentyczna i spontaniczna. Jednocześnie nie narzucaj z góry wyłącznie swoich propozycji na spędzanie wspólnego czasu, lecz pozwól, by Twoje dorastające dziecko też miało wybór. Takie proste rzeczy sprawią, że poczuje się ono ważne w Twoich oczach a także nabierze do Ciebie zaufania. Zrób z dzieckiem coś szalonego a na pewno sprawisz mu tym przyjemność i chętniej się przed Tobą otworzy.
Psycholog dla Młodzieży i Nastolatków
Uważnie dobieraj słowa
Staraj się nie używać utartych zasad, tylko mów wprost o tym, co czujesz, czego potrzebujesz, na czym ci zależy. Zdecydowanie lepiej gdy powiesz „Chcę, abyś wracała do domu przed 22:00, gdyż się o ciebie martwię”, niż „Zasada jest taka, że przed 22:00 masz być w domu”. Innym przykładem może być „Boli mnie to, w jaki sposób się do mnie zwracasz, gdyż chciałabym mieć z tobą dobry kontakt”, niż „Ostatni raz się tak odzywasz”. Dzięki temu budujesz pozytywną relację z nastolatkiem, widzi on, iż jesteś wobec niego szczery ale także wie, czego nie tolerujesz i co ci się nie podoba. Jeśli już mówisz o swoich odczuciach i emocjach, staraj się poznać także uczucia dziecka. Jeśli pytasz o daną sytuację, zainteresuj się bardziej tym, co twoje dziecko na ten temat sądzi, jakie ma w związku z tym odczucia, a nie co powiedział na ten temat ktoś inny. Dzięki temu dajesz dziecku sygnał, iż interesuje cię to, w jaki sposób przeżywa i rozumuje ono daną rzeczywistość i dzięki temu czuje się przez ciebie szanowane i ważne.
Argumentuj swoje wypowiedzi
„Nie, bo nie” nigdy nie jest dobrym rozwiązaniem. Dziecko nie może wtedy poznać tak naprawdę co jest dobre, a co złe lub dlaczego nie może zrobić danej rzeczy. Brak argumentacji sprawia, że dziecku trudniej pogodzić się z Twoją decyzją, gdyż jej po prostu nie rozumie. Jeśli natomiast powiemy „Nie możesz wyjść z krótkim rękawem, gdyż jest za zimno i możesz zachorować”, dziecko będzie mogło zobrazować sobie całą ta sytuację i szybciej przyzna nam rację.
Niema jednej, złotej zasady na udaną komunikację z nastoletnim dzieckiem, gdyż jest wiele czynników, które składają się na jej powodzenie. Jeśli natomiast czujemy, że nie dajemy sobie rady i mamy bardzo słaby kontakt z własnym dzieckiem, wówczas warto spotkać się z psychologiem. Przy pomocy specjalisty łatwiej będzie zrozumieć „świat” nastolatka” i poznać sposoby na skuteczne porozumiewanie się obu stron. W końcu chodzi tu o wasze wspólne dobro.
